Spring naar de hoofdinhoud

“Muziek maken is beter leren luisteren”

Interview met Jan Holtrop, Roel Kremer en Klaas de Jong
Geschreven door Monique Bronkhorst

‘Samen muziek maken is van groot belang voor onze samenleving.’ Dat concluderen drie heren die zich jarenlang met hart en ziel inzetten voor Flevo Brass. Ze zijn bij elkaar vanwege de organisatie van een reünie voor iedereen die betrokken is of is geweest bij de brassband die dit jaar 67 jaar bestaat. ‘Muziek overstijgt verschillen in cultuur of religie en vergroot de saamhorigheid. Van samen muziek maken leer je beter luisteren; naar jezelf en naar de anderen.’

Een bevlogen drietal
De eerste is Jan Holtrop, die de band leidde van 1977 tot 2002. Jan: ‘Ik was toen docent aan het conservatorium in Leeuwarden en kon mijn eigen lessen in de praktijk brengen bij Flevo Brass. De ervaringen die ik opdeed als dirigent van de brassband, nam ik weer mee in mijn werk als docent. Dat heeft me veel inzichten opgeleverd.’
De tweede is Klaas de Jong, huidig dirigent en penningmeester van Flevo Brass. Klaas speelde in de jaren ‘70-’80 een belangrijke rol bij het opleiden van het jeugdorkest en was de motor achter de doorstart van de band in 2009. Deze zomer treedt hij af als dirigent, maar blijft nog wel het jeugdorkest leiden.
Roel Kremer completeert het drietal. Hij was voorzitter en secretaris van Flevo Brass van 1979 tot 1992, initieerde de omvorming van fanfare tot brassband en in het begin van de 70-er jaren zorgde hij voor een flinke aanwas van jeugdleden, die de band tot bovengemiddeld niveau hebben gebracht.

Van fanfare naar brassband
Flevo Brass heeft zijn wortels in Muziekvereniging Emmeloord: een fanfareorkest en de eerste vereniging van de Noordoostpolder. Door toedoen van het Leger des Heils waaide het fenomeen brassband vanuit Engeland over naar het vasteland en in Nederland werden verschillende fanfares ‘omgebouwd’ tot brassband, een orkest met een strikte bezetting koperblazers. Op initiatief van Roel Kremer transformeerde ook Muziekvereniging Emmeloord tot een brassband.
In het begin van de 70-er jaren kampte de band met onderbezetting en dreigde uiteen te vallen. Roel, die in die tijd onderwijzer was op een basisschool in Emmeloord, ging elke vrijdagmiddag de basisscholen in de polder langs met folders en het verzoek kinderen te interesseren voor blaasmuziek. Dat resulteerde in een groep van 70 leerlingen die geïnteresseerd waren in het bespelen van een koperinstrument. Bij gebrek aan een koperdocent was het Klaas de Jong, bevlogen lid en penningmeester van de band, die het nieuwe jeugdorkest in oprichting zou opleiden. Klaas: ‘We hadden lang niet genoeg instrumenten voor al die leerlingen en daarom begonnen we noodgedwongen met theorieles. Dan hield Roel de ene groep rustig, terwijl ik de andere groep les gaf. Een hele onderneming.’ Na verloop van tijd bleven de meest gemotiveerde kinderen over. Die zouden later het A-orkest vormen.

De gloriejaren
De jongeren waren fanatiek en gaven een nieuwe impuls aan de band, die inmiddels Flevo Brass heette. Dirigent Jan Holtrop organiseerde op de zaterdagen zogenoemde play-inns om te werken aan blaastechniek, ademhaling en houding. Een belangrijk onderdeel in die play-inns, waar veel oud-leden plezierige herinneringen aan bewaren, was het leren luisteren naar elkaar en naar je eigen muzikale prestaties. Jan: ‘De zuiverheid van een orkest wordt bepaald door wat de muzikanten zelf horen.
Dat gehoor (van de muzikanten) moet je dus trainen. Nog voor je begint met spelen moet je al weten hoe iets moet klinken. Die “klankvoorstelling” is het uitgangspunt voor het technisch handelen op je instrument. Door vervolgens goed naar jezelf en anderen te luisteren verbeter je dan zaken zoals zuiverheid, samenspel, etc. Dit hele proces leidt tot een beter team als brassband. Je wordt bewust van wat je doet. Op de repetitie kun je als dirigent nog steeds bijsturen maar “een concert is het rendement van het proces”.
Dit alles is heel belangrijk wanneer je als band je prestaties wilt verbeteren, en het zegt iets over de bandleden dat ze bereid waren daar hun zaterdagen aan te besteden.’

knf

Passie voor muziek
Flevo Brass beleefde haar gloriejaren in de 80-er en 90-er jaren. Jan: ‘Na de repetitie bleven we vaak lang napraten. Die gesprekken gingen vooral over de muziek. Juist op dat soort momenten ontstonden de beste ideeën voor de band.’ De leden van de band hadden grootse ambities en deden mee aan concoursen en kampioenschappen, vaak met goed resultaat. De beste herinneringen bewaart het drietal aan de concertreis naar Slowakije in 1997. Roel: ‘Tijdens zo’n reis werd er elke dag muziek gemaakt en dat was goed voor het uithoudingsvermogen. Aan het einde van de reis waren we helemaal in vorm.’ Onderdeel van de reis was de opname van een CD, een hoogtepunt in de geschiedenis van Flevo Brass.

Dreigende opheffing
Na vele succesvolle jaren kwam uiteindelijk toch de klad in de band. Verschillende leden kregen een baan elders in het land en vertrokken. Er vielen steeds meer gaten in de bezetting, er was een flink tekort op de begroting en in 2008 dreigde het doek voor Flevo Brass opnieuw te vallen. Dit kwam Roel en Klaas ter ore, die op vrijdagavond hun opwachting maakten bij de repetitie om daar een stokje voor te steken. Op initiatief van Klaas maakte de band een doorstart met een koperensemble. In samenwerking met het Muzisch Centrum werd daarnaast een jeugdensemble geformeerd. Klaas: ‘Een jeugdensemble is van cruciaal belang voor de band. Juist in de polder, waar de jongeren wegtrekken zodra ze het middelbaar onderwijs hebben voltooid. Je moet een vat hebben om uit te putten zodat je de gaten in de formatie kunt opvullen met nieuwe leden.’_MG_4779De band had geen geld voor een dirigent, maar Klaas was bereid die taak onbezoldigd op zich te nemen en vanaf dat moment leidde hij elke vrijdagavond het jeugdensemble en aansluitend het koperensemble.

Toekomstplannen
In 2015 bereikte de band een nieuwe mijlpaal: zes jeugdleden vormen nu weer samen met de leden van het koperensemble een brassband in oprichting. ‘Er missen nog een paar bassen, een es-cornet en een bugel, maar dat komt vast wel goed,’ zegt dirigent Klaas, die heeft aangekondigd deze zomer te stoppen. ‘Het wordt me wat teveel allemaal en ik moet ook aan mijn gezondheid denken.’
Er is een nieuwe dirigent gevonden in de persoon van Geert Jan Kroon. Zowel hij als de band hebben veel vertrouwen in een plezierige samenwerking. Flevo Brass gaat de samenwerking met de andere muziekverenigingen in de polder verder aanhalen om met elkaar nieuwe financieringsmogelijkheden aan te boren. Want met elkaar muziek maken, schept een band.

Reünie: herinneringen van … Roel Kremer (7)

Op een gegeven moment in de historie van Flevo Brass kwam het zover, dat het jeugdorkest het toenmalige A-orkest overvleugelde qua muzikaal kunnen. Toen klopte Jan Holtrop bij mij aan om hierover van gedachten te wisselen. Zijn voorstel was het om een A en B orkest te gaan formeren. Het jeugdorkest zou dan het A-orkest worden met aanvulling van de wat betere spelers uit het toenmalige A-orkest. En de wat mindere goden zouden het B-orkest gaan vormen aangevuld met jeugdleden. Op die manier zou er een tweetal volledige brassbands ontstaan ieder op eigen niveau spelend. Beide orkesten zouden dan na elkaar gaan spelen op de vrijdagavond.

Deze situatie heeft een bepaalde periode goed gefunctioneerd. Toch kwam er na verloop van tijd sleet te zitten op deze organisatie.

Als gevolg daarvan is er toen besloten om een poging te wagen om een samenwerkingsverband met Melodia uit Luttelgeest aan te gaan. Melodia kampte met een niet volledig bezet orkest en het B-orkest van Flevo Brass kende eigenlijk hetzelfde probleem. Die samenwerking leek in eerste instantie te gelukken. Er zou afwisselend in Emmeloord en in Luttelgeest gespeeld gaan worden. Deze organisatievorm heeft niet zo lang stand gehouden. Dit kwam denk ik toch door de cultuurverschillen tussen beide groepen spelers en het gegeven dat er op twee lokaties gerepeteerd moest worden. De groep muzikanten van het B-orkest is vervolgens nog een periode verder gegaan onder de naam Emmeloorder Muzikanten, een tiroler kapel constructie.

Het A-orkest ontwikkelde zich daarentegen geweldig. Het niveau steeg enorm. Het gevolg daarvan was weer, dat de leerlingen die opgeleid werden niet zomaar aan konden haken bij dat niveau. Bovendien was het aantal jongelui dat voor de blaasopleiding koos ook beduidend minder dan voorheen. Daarom is er toen weer gezocht naar samenwerking met Melodia, maar nu op het terrein van de jeugdopleiding. Dat heeft geresulteerd in het ontstaan van het jeugdorkest BV TOETIE. Een naam met een dubbele betekenis. Melodia en Flevo Brass hebben daar beide de vruchten van geplukt. Toch heeft ook deze samenwerking op de langere termijn geen stand kunnen houden.

Zoals je ziet zijn er steeds weer stappen ondernomen om Flevo Brass zich te laten aanpassen aan de nieuwe situatie waarin de band zich op dat betreffende moment in haar ontwikkeling bevond. De ene keer met een wat beter resultaat dan de andere keer.

Roel Kremer
(Oud-voorzitter en erelid)

Jeugdorkest Flevo Brass oud